U heeft geen producten in uw winkelwagen.
Waarom zoveel scherpstelpunten?
Heb je je wel eens afgevraagd waarom een camera meer dan één scherpstelpunt heeft? Het aantal scherpstelpunten kan per camera variëren van 9 tot wel meer dan 60. Wat is het nut daarvan? In dit korte artikel probeer ik daar op eenvoudige manier antwoord op de geven.
Standaard staat een spiegelreflex camera – want daar heb ik het in dit geval over – ingesteld op het automatisch kiezen van het 'juiste' scherpstelpunt. Hoe de camera dit doet is slim maar ondoordacht. Het is een logische programmering in de camera die vrijwel altijd volgens dezelfde regels werkt. De camera zal aan de hand van het beeld, met behulp van die programmering, een plek kiezen die hoogstwaarschijnlijk scherp moet zijn en daarop scherpstellen.
Dit is helaas niet altijd de juiste keuze. Sterker nog, wanneer er gespeeld wordt met compositie is de kans groot dat die automatiek totaal niet meer naar behoren werkt. Juist vanwege deze problemen willen de meeste amateurfotografen en professionals zelf een scherpstelpunt kiezen. De autofocus wordt nog wel gewoon gebruikt, maar uitsluitend op het punt (of punten) die door de fotograaf gekozen wordt.
De neiging is om direct het middelste punt als scherpstelpunt te kiezen. Dit is een logische keuze, want dit scherpstelpunt is in veel gevallen het gevoeligste van alle AF punten. Het maakt in dat geval niet uit of het een camera met 9 scherpstelpunten betreft, of een met meer dan 60 punten. Het gebruik van dit middelste focuspunt geeft de mogelijkheid om exact op het onderwerp scherp te stellen.
Zijn al die andere punten dan alleen voor die automatische stand? Het antwoord is NEE. Niet voor niets hebben de camera's uit het professionele segment soms wel meer dan 60 scherpstelpunten, verdeeld over het hele beeld. Denk bijvoorbeeld aan de Nikon 3Ds of de Canon EOS 1D mark 3. Dit heeft dus een reden.
Wanneer de camera is ingesteld om op één enkel focuspunt scherp te stellen, ben je niet beperkt tot alleen het middelste punt. Elk focuspunt kan geselecteerd worden. Op deze manier krijgt de fotograaf de kans om op verschillende delen van de foto scherp te stellen zonder de compositie te veranderen. In de volgende gif-animatie is dit duidelijk te zien, in dit geval op een EOS 1D mark 3.
Ik hoor de vragen al komen: Waarom is het nodig om het AF punt te verzetten? Het is toch ook mogelijk om scherp te stellen met het middelste AF punt en vervolgens met behoud van de scherpstelling de compositie te veranderen? En inderdaad, dat is mogelijk. Maar pas op, de kans bestaat dat het onderwerp na het veranderen van de compositie buiten focus valt. Met name bij een kleine scherptediepte (DOF) wordt dit risico erg groot.
Stel ik wil voor onderstaande portret een minimale scherptediepte gebruiken, diafragma f/1,4 bijvoorbeeld. Mijn focus wil ik natuurlijk zelf bepalen, en ik kies het middelste focuspunt. De plek waar ik op ga scherpstellen is het oog van het model. Na het scherpstellen houd ik de focus vast en ga de gewenste compositie bepalen. Immers, ik wil het gezicht van het model niet centraal in het midden van de foto hebben.
De rode lijn is het focusvlak waarop is scherpgesteld. Dit loopt in eerste instantie perfect door het oog van het model. Alles op deze lijn is scherp. Als ik een nieuwe compositie kies is te zien wat er met dit focusvlak gebeurt. De rode lijn loopt niet langer door haar oog heen. De scherpte ligt nu op de neus en niet meer op het oog doordat de afstand veranderd is. Dit effect treedt vooral op bij een hele kleine scherptediepte waarbij het onderwerp bij elke verandering van compositie buiten het gebied komt dat scherp is.
Er is natuurlijk een oplossing: zorg voor een grotere scherptediepte door in plaats van diafragma f/1,4 te kiezen voor f/5,6 of f/8. Zo blijft de verandering binnen het gebied van de scherptediepte. Maar in dat geval zal de foto niet meer de uitstraling hebben waar ik in eerste instantie voor ging: een minimale scherptediepte met alleen scherpte op het oog.
De enige methode om het scherpstellen bij een kleine scherptediepte goed aan te pakken, is het kiezen van de compositie en vervolgens het scherpstelpunt gebruiken dat op het punt ligt waar de scherpte moet liggen. In het voorbeeld van het model zou dit het meest linker scherpstelpunt zijn dat exact op het oog valt (let op, de camera staat op z'n kant voor een staande foto).
Hieronder volgen enkele voorbeelden uit de praktijk waarbij ik met het Canon software programma DPP het gekozen focus punt heb laten zien (informatie die in de exif verborgen zit). Bij alle drie de opnamen is gebruik gemaakt van een minimale scherptediepte.
In de meeste gevallen gebruik ik slechts één enkel focuspunt en bepaal aan de hand van de compositie welk van de vele mogelijke punten ik ga gebruiken. Dat kan met elke foto anders zijn. Sommige camera's hebben meer selectie mogelijkheden dan alleen één enkel punt. Zoals in het laatste voorbeeld te zien is wordt een groepje punten door mij uitgekozen waarbij ik de camera uit dat beperkt aantal punten laat kiezen. Wat mogelijk is, is per type en merk camera verschillend. De gebruiksaanwijzing kan daarin duidelijkheid verschaffen.
Tot slot wil ik wijzen op de AF-ON knop, een knop die tegenwoordig op vrijwel alle camera's te vinden is. Hiermee kan ik de AF handmatig inschakelen en uitschakelen. Deze optie werkt perfect samen met het kiezen van een geschikt focuspunt zoals ik heb laten zien.
Lees ook: Creatief gebruik van autofocus
Geplaatst in:
Tags:
