Verschillende lenzen, verschillende toepassingen

Hallo en wederom welkom bij mijn blog. Deze keer wil ik het graag hebben over verschillende lenzen en hun toepassing. Ik krijg vaak de vraag "welke lens moet ik kopen?" waar ik steevast op antwoord "Wat wil je er mee gaan doen?". Als je landschappen wilt fotograferen heb je niet zoveel aan een supertele lens . Als je portretten wilt schieten, moet je geen groothoeklens gebruiken. Uiteraard gaat het hier om algemene toepassing. Er is niemand die je verbiedt om een groothoeklens te gebruiken voor portretfotografie.

Voordat we naar de lenzen gaan kijken, zou ik eerst graag even wat uitleggen over de natuurkunde achter deze lenzen. Met name de brandpuntsafstand (het aantal mm op de lens). Fotografie betekent vrij vertaald "het schrijven met licht". Licht is onderworpen aan de wetten van de natuur. De meest belangrijke voor een lens is de zogenaamde focal length, ofwel brandpuntsafstand. Het licht, wat van een object afkomt, wordt gereflecteerd. Dit gereflecteerde licht wordt opgevangen door de camera. Dat gebeurt echter altijd op zijn kop vanwege het glas wat in de lenzen zit. Het punt waar de twee uiterste lichtbundels elkaar kruizen noemen we de brandpuntsafstand, oftewel de focal length. Het aantal millimeters geeft aan hoe ver dit punt af zit van het midden van de sensor van de camera. Alle lenzen werken volgens dit principe.

In onderstaand voorbeeld is een 24-105mm zoomlens gebruikt om uit te leggen hoe "zoom" werkt. In de uiterste lage stand is de bandpuntsafstand 24mm. Omdat de brandpuntsafstand klein is zal er meer van de omgeving rondom het te fotograferen object in beeld komen. Dit noemen we een groothoek lens , zie onderstaande afbeelding.

Een zoomlens is in staat om de brandpuntsafstand te veranderen. Bijvoorbeeld van 24mm naar 105 mm (en alles daar tussenin). Als we kijken naar de brandpuntsafstand bij 105mm dan zien we dat er meer van het object in beeld komt en minder van de omgeving. Het kunnen veranderen van de brandpuntsafstand noemen we "zoomen".

De hoeveelheid "zoom" staat vaak op de lens. In dit voorbeeld was dat dus lens die de mogelijkheid heeft om de brandpuntsafstand te variëren tussen 24 en 105mm. Dit komt neer op een zoombereik van ongeveer 4.5x. Lenzen die een zoomrange hebben tussen 18mm en 200mm, hebben een zoombereik van ongeveer 11x. Hou even in je achterhoofd dat lenzen met een groot zoombereik vaak ook minder scherpe foto's maken.

Nu dat we het principe van lenzen bekeken hebben zal ik verder gaan met welke lens het meest geschikt is voor welke toepassing. In het algemeen zijn er vier categorieën waarbinnen we alle lenzen onder kunnen verdelen. Deze categorieën zijn:

• Prime lenzen (vaste brandpuntsafstand)
• Groothoek lenzen
• Tele/supertele lenzen

Elk van deze lenzen heeft zijn/haar eigen toepassing. Ik zal voor elke categorie een beschrijving en een voorbeeld geven. Er zijn nog wat andere lenzen op de markt, zoals Fisheye , tilt-shift en creatieve lenzen zoals de Lensbaby. Deze lenzen werken volgens hetzelfde principe maar kunnen iets speciaals. Ik zal deze lenzen niet meenemen in dit blog. Misschien doe ik dat nog in de toekomst.

PRIME LENZEN

De eerste categorie is de zogenaamde prime lens . Deze lenzen hebben een vaste brandpuntsafstand en kunnen dus niet zoomen. Op de foto hiernaast is een voorbeeld te zien van een prime lens. Dit is de Canon EF 50mm F1.4. Prime lenzen hebben een aantal voor- en nadelen (zoals alles). Het grote voordeel van een prime lens is dat ze onovertroffen beeldkwaliteit geven, ze (vaak) ontzettend lichtsterk zijn en de autofocus razendsnel werkt.

De lichtsterkte wordt aangegeven door de F-waarde op de lens. Des te kleiner de F-waarde des te meer licht er door de lens op de sensor komt. De toepassing van een lens wordt vaak ingedeeld aan de hand van de brandpuntsafstand. Een 50mm lens wordt gezien als de standaard lens (op een full frame camera). Dit komt omdat onze ogen ongeveer een brandpuntsafstand hebben van 50mm en omdat er bijna geen vertekening optreedt bij deze brandpuntsafstand. De camera ziet bij 50mm ongeveer wat jij ziet, waardoor deze lenzen zeer breed inzetbaar zijn. De langere brandpuntsafstanden (b.v. 85mm, 100mm etc.) worden veel gebruikt voor portretfotografie. De kortere brandpuntsafstanden (b.v. 10mm, 24mm etc.) worden gebruikt voor landschapsfotografie. Het grootste nadeel van prime lenzen is uiteraard het onvermogen om te kunnen zoomen. Als je van landschap naar portretfotografie gaat, zal je dus van lens moeten wisselen.

Deze foto is genomen in Parijs, om half één ´s nachts, zonder gebruikt te maken van een statief. Door de lichtsterkte van de 50mm F/1.4 te gebruiken kon ik op ISO 400 toch nog een sluitertijd van 1/100s gebruiken. Zonder de lichtsterkte van deze lens had ik deze foto niet kunnen maken.

Samenvatting voor prime lenzen:

• Onovertroffen beeldkwaliteit, lichtsterkte en autofocussnelheid
• Toepassing is afhankelijk van brandpuntsafstand
• Geen zoom betekent dat je je lens moet wisselen als je naar een andere toepassing gaat.

Groothoek lenzen

Groothoek lenzen kunnen worden herkend aan de korte brandpuntsafstand. Deze lenzen hebben vaak een range van ongeveer 10 tot 40mm. Vanwege de korte brandpuntsafstand wordt er meer van de omgeving op de foto gezet, zoals ook te zien was in het voorbeeld in de inleiding. Hierdoor zijn groothoek lenzen de eerste keus als het gaat om landschaps- en straatfotografie.

Voor landschapsfotografie is de lichtsterkte van de lens niet zo belangrijk. Vaak wil je een landschap van voor tot achteren scherp hebben. Hiervoor moet je hoge F-waardes gebruiken (b.v. F/22). Voor straatfotografie is de lichtsterkte belangrijker, voornamelijk als je binnen fotografeert. Denk daarbij aan treinstations, metro´s, kroegen, restaurants, dichtbebouwde steden etc.. Vanwege hoe ze gebouwd zijn, vertonen groothoek lenzen vaak vervorming, de zogenaamde barrel distortion. Dit betekent dat de buitenste hoeken van de foto krom trekken, zoals bij een ton. Wees daarom voorzichtig met het fotograferen van billen en dijen, die lijken met een groothoek lens groter dan dat ze zijn!

Deze foto heb ik gemaakt met een 16-35mm lens op F/8. Zonder de korte brandpuntsafstand zou ik niet in staat geweest zijn om zoveel van de zee en het strand te fotograferen, aangezien ik een aantal meters bij de zee vandaan stond. Ik heb F/8 gekozen om ervoor te zorgen dat het strand en het water scherp waren

Samenvatting voor groothoek lenzen:

• Korte brandpuntsafstand (ongeveer 10mm tot 40mm)
• Gebruikt in landschaps- straat- en architectuurfotografie
• Lichtsterkte is niet belangrijk voor landschappen, wel voor straatfotografie.
• Wees voorzichtig met de vertekening. Mensen kunnen groter/breder lijken dan dat ze zijn.

Standaard zoom lenzen

De volgende categorie die ik wil bespreken is de zogenaamde standaard zoom. Standaard zoomlenzen hebben een zoomrange van ongeveer 4-6x. Deze zoomrange gaat vaak van groothoek naar tele. Een standaard zoom is daarom een van de meest breed inzetbare lenzen die je kan hebben. Als voorbeeld: dit is de Canon EF 24-105L. Dit is dezelfde lens die ik in de inleiding heb gebruikt. Met deze lens kan ik zowel landschappen (groothoek, 24mm) als portretten (tele, 105mm) maken zonder de lens te verwisselen terwijl ik goede optische kwaliteit en autofocussnelheid blijf behouden.

Standaard zoomlenzen zijn de beste lenzen die je mee op vakantie kan nemen als je niet meerdere lenzen mee wilt zeulen. Oké, hij heeft niet het bereik van een 18-200mm superzoom, maar de beeldkwaliteit is vele malen beter. Als gekeken wordt naar lichtsterkte zien we dat deze lens een vaste lichtsterkte heeft van F/4 over het gehele zoombereik. Superzoom lenzen beginnen vaak op F/3.5 in het groothoek bereik, maar zodra je gaat inzoomen verandert dit naar F/5.6.

Deze foto is genomen op de NDSM werf in Amsterdam Noord. De 24mm van mijn standaard zoomlens stelde me in staat om het hele kunstwerk in beeld te krijgen.

Deze foto is met dezelfde lens genomen als die hierboven. Door de 105mm van deze standaard zoom is hij ook geschikt voor portretfotografie.

Samenvatting voor standaard zoomlenzen:

• Breed inzetbaar door zowel groothoek - als tele bereik
• Meeste standaard zoomlenzen blijven lichtsterk over het hele bereik
• Bijna geen lenzen wisselen.

Tele - / supertele lenzen

De laatste categorie is het tele - / supertele segment. Deze lenzen hebben normaliter lange brandpuntsafstanden van ongeveer 120mm tot 1700mm. De grootste super telelens ter wereld is een 5200mm prime! Op deze foto is een supertele lens van Nikon te zien.

Tele - en supertele lenzen worden normaliter gebruikt voor dieren-, sport- en voyeurismefotografie. Vanwege de lange brandpuntsafstand raken de foto´s diepte kwijt, ze worden "plat". Daarom zijn deze lenzen niet zo geschikt voor landschapsfotografie. Ze laten je wel veilig een foto nemen van een leeuw in Afrika, het winnende doelpunt van Lionel Messi of van die naakte beroemdheid op het strand van California.

Deze foto is gemaakt met een 70-200mm tele zoomlens tijdens een bezoek aan vogelpark Avifauna in Alphen aan de Rhijn. De flamingo zat redelijk ver weg en door in te zoomen heb ik een mooi portret van deze vogel kunnen schieten. Door gebruik te maken van een diafragma F/4 is de achtergrond mooi onscherp geworden (bokeh) en ligt alle focus op de kop.

Samenvatting voor tele - / supertele lenzen:

• Vaak groot, duur en zwaar
• Gebruikt in dier- sport- en voyeurismefotografie
• Stelt je in staat om schuwe dieren en winnende doelpunt scorende voetbalspelers te fotograferen.

Tot zover mijn blog over verschillende lenzen en hun toepassing. Ik zou alleen nog even de volgende website willen aanraden: www.pixel-peeper.com. Op deze website is een groot aantal foto´s te vinden die gemaakt zijn met verschillende lenzen op verschillende camera´s. Als je twijfelt of je een lens wel of niet moet kopen, kijk dan even op deze website. Selecteer je body en de lens in kwestie en bekijk honderden voorbeeldfoto´s, gemaakt door professionals en amateurfotografen.

Dat was het weer voor de blog. Zoals ik in de intro aan gaf gaat het hier om algemene toepassing. Natuurlijk kan je een supertele lens gebruiken voor landschapsfotografie en wie weet, misschien komt er wel een verrassend goed resultaat uit!

Als er nog vragen, suggesties, klachten of complimenten zijn kan je contact met mij opnemen via info@photojitsu.nl. Breng ook eens een bezoekje aanwww.photojitsu.nl, of volg mij op Twitter @photojitsu_nl

Tot de volgende blog!

Vond je dit artikel leuk of handig? deel dit dan met je vrienden, hebben zij er ook wat aan!