“De Lumix G9 is de ultieme combinatie van hoge beeldkwaliteit, perfecte mobiliteit en ultrasnelle opnames. De perfecte camera voor wildlife en natuur fotografie.” Met deze omschrijving op de website van Panasonic wordt de nieuwe Lumix G9, anders dan de op filmen gerichte Lumix GH5, gepresenteerd als een echte fotocamera. Deze Micro-Four-Thirds camera is duidelijk gericht op snelheid. Op de hoogste resolutie van 20,3 mp worden er tot 20 beelden per seconde gemaakt. Wanneer er wordt overgeschakeld naar 4K resolutie (8 mp) is het mogelijk om maar liefst 60 beelden per seconde te maken. Vooral met die laatste snelheidsoptie is geen actie meer te snel, mits 8 megapixels voldoende is, natuurlijk.

Via Cameraland.nl kreeg ik de beschikking over de Panasonic Lumix DC-G9 , samen met een Leica DG 100-400mm f/4.0-6.3, een DG 12-60mm f/2.8-4.0 en een DG 8-18mm f/2.8-4.0. Ik mocht de set gedurende twee weken in de praktijk testen.

De Panasonic Lumix DC-G9 met een hele complete set objectieven, beschikbaar gesteld door Cameraland.nl

De Lumix G9 is een mirroless camera en heeft dus geen spiegel. Het hart van de camera is een sensor van slechts 17,3 x 13 mm, wat beduidend minder is dan een fullframe. Met een cropfactor van 2 betekent dit dat de objectieven een beeldhoek hebben die overeenkomt met 2x de werkelijke brandpuntsafstand. Het prachtige Leica DG 100-400mm objectief gedraagt zich daardoor als een 200-800mm objectief, en dat terwijl het formaat van het objectief niet eens zo groot is. Dit heeft zeker voor wildlife en natuurfotografie een groot voordeel en het is bovendien ideaal voor de fotograaf die geen grote zware camera wil hebben. Daarbij biedt de Lumix G9 beeldstabilisatie van maar liefst 6,5 stop in de camera, wat het fotograferen met lange brandpunten alleen maar eenvoudiger maakt.

Formaat

Hoewel de Lumix G9 wel kleiner is dan de gemiddelde spiegelreflex camera’s is het geen overdreven kleine en compacte camera geworden. Panasonic heeft voorgang gegeven aan de ergonomie wat de hanteerbaarheid alleen maar ten goede is gekomen. Natuurlijk is er vastgehouden aan de oude, vertrouwde en bewezen vorm van de spiegelreflex. Een ruime diepte grip maakt het een plezier om de camera in de hand te houden. De knoppen zitten allemaal prima onder handbereik zodat het niet nodig is om naar een knop te reiken, of om krampachtige pogingen te doen een knop in te drukken. Hierdoor is en blijft de camera uitstekend in balans, ongeacht of er het relatief grote DG 100-400mm objectief op gemonteerd is, of de kleine DG 12-60mm objectief .

Vergeleken met een spiegelreflex is de Lumix G9 een heel licht en compact systeem. Toch is de camera (gelukkig) niet te klein.

Een mirrorless camera maakt natuurlijk gebruik van een beeldscherm als zoeker. Een goed beeldscherm is heel bepalend voor de ervaring van het ‘door de zoeker heen kijken’. Hierin is Panasonic uitstekend in geslaagd; naar mijn mening beter dan de concurrenten Sony en Fujifilm waarvan ik al eerder camera’s heb mogen testen. De vergrotingsfactor van 1,66x (0,83x bij 35mm equiv.) zal daar zeer zeker bij helpen. Behalve de grote zoeker, die ook gebruikt kan worden om het menu te bekijken of beelden in terug te zien, bezit de Lumix G9 een prachtig 3” TFT-LCD touchscreen, wat bovendien volledig kantelbaar is. Met andere woorden; ondanks een kleiner formaat body is er geen enkele consessie gedaan en biedt de camera een perfect bedieningsgenot.

Uiterlijk

Zowel qua formaat als uiterlijk ziet de Lumix G9 eruit als een spiegelreflex camera. Door de goed gevormde handgrip, die de batterij huisvest, ligt de camera erg prettig in de hand. Het LCD informatie scherm op de schouder van de camera laat de instellingen zien en de belangrijkste knoppen en instelwieltjes zijn doordacht op de camerabody gepositioneerd.

De Lumix G9 ziet er uit als een traditionele spiegelreflex camera. Panasonic heeft ervoor gezorgd dat de camera niet te klein en compact is geworden. Een perfect formaat.

Er zijn drie instelwieltjes te vinden; één achter de ontspanknop, één op de schouder aan de achterzijde, op de plek waar de duim rust, en een derde is het multifuctionele draaiwiel achter op de camera. Links op de camera is een PSAM instelwiel te vinden, met daaronder de opnamestanden zoals onder andere single opname, serie opnamen, selftimer en de timelapse functie. De Lumix G9 heeft een joystick waarmee eenvoudig de juiste focuspunten geselecteerd kunnen worden en een speciaal toegewezen AF knop waar bovendien de AF-functies onder te vinden zijn. Helaas werkt de joystick alleen verticaal en horizontaal, maar niet diagonaal. Alle functieknoppen zitten op goed doordachte, logische plekken die – en dat is belangrijk – heel goed bereikbaar zijn door het prettig formaat van de body.

Een greep uit de knoppen en instelwieltjes van de Lumix G9. Alle belangrijke instelmogelijkheden zijn onder handbereik zodat het niet nodig is om het menu in te duiken.

De camera accepteert twee geheugenkaartjes. Het biedt een bijzonder grote opslagcapaciteit, of een real time backup tijdens het fotograferen.

De handgrip biedt ruimte voor een grote batterij met voldoende capaciteit voor zeker 400 opnamen.

De Lumix G9 kan twee SD kaartjes huisvesten waar de foto’s op weggeschreven worden. Vooral de mogelijkheid om naar twee kaartjes tegelijkertijd te schrijven is prettige mogelijkheid en een groot pluspunt. De stroom wordt geleverd door een grote batterij die tot 400 opnamen mee moet kunnen gaan. De batterij kan opgeladen worden in een losse lader, of in de camera met USB. Bedenk wel dat het in de camera opladen bijna een uur langer kan duren, wat natuurlijk logisch is.

Panasonic heeft de G9 voorzien van een groot aantal afdichtingen zodat deze spatwaterdicht genoemd kan worden. Natuurlijk moet de camera wel voorzien zijn van een objectief met de juiste afdichtingen. Deze spatwaterdichtheid is bijna een pré voor een camera zoals dit. Niets is zo vervelend dan je zorgen maken om een regenbui bij het fotograferen van wildlife of sport.

De Lumix G9 is spatwaterdicht en kan een regenbui weerstaan. Het voorkomt natuurlijk geen druppels op de lens.

Een volledig kantelbaar 3” TFT-LCD scherm is een heel prettige optie. Niet alleen kan dit scherm naar beneden of boven kantelen, het kan ook opzij en naar voren geroteerd worden. De mogelijkheid tot selfies zou in gedachten kunnen komen. Desgewenst kan het omgekeerd dichtgeklapt worden. Het is in dat geval een perfecte bescherming voor het opbergen in een tas.

Het menu

Hoewel het vasthouden van een camera grotendeels bepaalt hoe prettig (of niet prettig) een camera hanteert, is het menu ook heel bepalend voor het gebruiksgemak Een lastig menu, waar navigeren verandert in een zoektocht, kan het gebruik van een camera tot een ergernis maken. Hoe het menu ervaren wordt is natuurlijk een heel persoonlijke ervaring, en gewenning kan een lastig menu uiteindelijk prima bruikbaar maken. Toch blijft het fijn wanneer een menu intuïtief werkt waarbij de omschrijving van functies duidelijk is, en dat die functies op een logische plek te vinden zijn. De Lumix G9 heeft een menu dat redelijk wat overeenkomsten vertoont met Fujifilm en Nikon, maar toch duidelijker is (of lijkt). Natuurlijk ontbreekt een Mijn Menu tabblad niet, waarin de meest gebruikte functies in geprogrammeerd kunnen worden.

Een kleine greep uit het menu van de Lumix G9.

Het menu kan niet alleen met de knoppen op de camera bediend worden, maar ook door middel van het touchscreen. Dit maakt het werken met het menu erg snel en prettig. Het enige waar even rekening mee gehouden moet worden is de oogsensor bij de zoeker. Op het moment dat je hand in de buurt komt schakelt het beeld over naar de zoeker en wordt je LCD scherm donker waardoor het kan lijken dat je uit het menu bent.

Het 3"TFT-LCD scherm biedt een uitgebreide touchscreen functionaliteit, waaronder het bedienen van het menu.

Hanteren

Zoals gezegd ligt de Lumix G9 heel fijn in de hand, het maakt dan niet uit of dat nu met een groothoek zoomobjectief is, of met het 100-400mm teleobjectief. De knoppen zitten op de juiste plek en je hoeft geen vingerbrekende capriolen uit te halen om een (belangrijke) knop te gebruiken terwijl je de camera aan je oog houdt. Dit maakt het blindelings gebruik van de camera mogelijk, wat natuurlijk erg belangrijk is bij actiefotografie. Panasonic heeft er goed aan gedaan om deze mirrorless camera niet zo compact en klein mogelijk te maken, ten koste van het gebruiksgemak. Het bedieningsgemak en hanteerbaarheid heeft duidelijk prioriteit gekregen.

Bij het fotograferen vanaf statief kan in alle rust. de instellingen gedaan worden en er is goed zicht op de knoppen. Uit de hand fotograferen vereist het blindelings bedienen van de camera. De knoppen zijn moeilijk te voelen.

Fotograferen

Natuurlijk is een camera bestemd om in principe onder elke denkbare omstandigheid te gebruiken, hoewel de prestaties niet op elk gebied even goed hoeven te zijn. In de twee weken dat ik de beschikking heb gekregen over deze camera is het divers gebruik daarvan redelijk beperkt gebleven, hoewel ik gelegenheid heb gehad om wat actiefotografie te doen, landschapsfotografie en nachtfotografie. De dag na ontvangst van de camera wilde ik ook wat studiofotografie doen, maar helaas kreeg ik de radiotrigger voor de studioflitsers niet aan de praat. Wat daar de reden van is geweest weet ik niet en ik had geen tijd (gehad) om dit uitgebreid uit te zoeken. De enige modelfotografie die ik op dat moment kon beoefenen was met het bestaande licht, met een veel te hoge ISO waarde.

Studiofotografie met hele hoge ISO, bij gebrek aan een werkende aansturing voor de studioflitsers Ruis is een onvermijdelijk gevolg. (DG 12-60mm @ 17mm | ISO12800 | f/5.6 | 1/40sec)

Er waren enkele mooie dagen waarbij ik aan de slag kon met landschapsfotografie, een van de onderwerpen waar de Lumix G9 volgens Panasonic uitermate geschikt voor moet zijn. De camera hanteert als een gewone spiegelreflex camera , een gevoel wat versterkt wordt door die prachtige heldere zoeker. Er is vrijwel geen na-ijlen van het beeld waardoor het lijkt alsof je een normale optische zoeker hebt. Het is absoluut de fijnste elektronische zoeker die ik tot op heden heb gezien.

Hoewel de zoeker heel prettig is, werkt het LCD scherm bij natuurfotografie erg prettig. Het kantelbare touchscreen is een pluspunt en maakt fotograferen vanuit moeilijke hoeken erg makkelijk, Desgewenst kan het aantikken van het scherm benut worden voor het maken van de foto.

Door de cropfactor biedt het 100-400mm objectief hetzelfde beeld als een 200-800mm op fullframe. De camera en objectief is echter niet groot en zwaar. De beeldstabilisatie van maximaal 6,5 stop is vrijwel onmisbaar bij dit soort brandpunten. .(foto: Hetwie)

Hoewel een zoeker niet te overtreffen is bij het maken van een compositie, blijft een LCD scherm het beste voor het fine-tunen van die compositie en scherpte wanneer je van statief werkt. Het kantelbare scherm maakt het erg prettig in het gebruik wanneer de camera een laag standpunt heeft. Tel daar het touchscreen bij op om het gebruiksgemak te optimaliseren.

Hoge resolutie

Met 20 mp heeft de Lumix G9 meer dan voldoende resolutie voor het normale gebruik. Meer pixels zijn zelden nodig. Heb je toch een situatie waarbij je meer wilt hebben, en je geen gebruik wilt maken van panorama stitching, dan biedt de Lumix G9 de mogelijkheid om via sensor-shift een resolutie te behalen van maar liefst 80,5 mp. Dit is een softwarematig trucje dat wordt toegepast op een serie van opnamen waar bij elke opname de sensor een beetje verschoven is. Dit kan normaal gesproken ook zelf gedaan worden, met eender welke camera, samen met een programma zoals Photoshop, maar de Lumix G9 doet dit helemaal automatisch in de camera en produceert daarbij bovendien een RAW bestand als eindresultaat. Met deze functie is er geen kleinere lensopening dan f/8 te gebruiken wat consequenties heeft als er een extreem grote scherptediepte gewenst is.

Het verschil in formaat tussen een normale foto van 20 mp en een hoge resolutie beeld van 80,5 mp

Een hoge resolutie foto maken met de Lumix G9 vereist het gebruik van een statief. Het is belangrijk dat de camera tijdens het maken van de serie opnamen die samengevoegd worden niet beweegt. Met die reden wordt de beeldstabilisatie van de camera ook automatisch uitgezet. Het eindresultaat zal een foto zijn die meer detail laat zien dan een foto met normale resolutie. Om dit te vergelijken heb ik de twee resoluties naast elkaar geplaatst, waarbij de lage resolutie tot 200% vergroot is om het beeld even groot te krijgen.

Een hoge resolutiebeeld op 100% naast een lage resolutie beeld op 200% laat een hele duidelijek toename in scherpte zien. Een bijkomende effect is de afname van het ruisniveau.

Het mooie van deze techniek is niet alleen de toename in scherpte, maar ook de vermindering van de hoeveelheid ruis. De manier van samenvoegen filtert namelijk de ruis eruit zodat de foto, zelfs bij ISO200 veel beter van kwaliteit zal zijn. Het viel echter op dat een goed en scherp resultaat niet zomaar even te behalen is. Uit de vele testen die ik met deze hoge resolutie functie heb gedaan blijkt niet alleen dat het heel erg belangrijk is dat de camera onwrikbaar op statief staat, maar ook dat het onderwerp absoluut niet beweegt. De minste beweging zal zichtbaar worden waardoor de foto zelfs minder scherp lijkt dan een lage resolutiebeeld.. Dit betekent dat de toepasbaarheid van de hoge resolutiefunctie vrijwel beperkt is tot echte statische onderwerpen. Een landschapsfoto op hoge resolutie zal heel erg moeilijk worden, wat dan ook te zien is wanneer er op 100% grootte naar gekeken wordt.

Een landschapsfoto die met de hoge resolutie functie wordt gemaakt is niet altijd beter dan een lage resolutie foto. Zelfs hele geringe bewegingen van bomen, struiken, bladeren of gras zal zichtbaar zijn waardoor de foto soms zelfs minder scherp lijkt. De 20 mp foto is ter vergelijk vergroot tot dezelfde grootte als het hoge resolutiebeeld.

Hoewel de scherpte niet heel veel beter is geworden, veroorzaakt door de bewegingen in het landschap, is het ruisnveau wel beter. De foto is "cleaner" geworden. In dit voorbeeld is de hoge resolutie foto verkleind tot het 20 mp formaat.

Post focus / focus stacking

Een hele interessante optie van de Lumix GH5 is de post-focus functie en de daaraan gerelateerde focus-stacking. De post-focus houdt in dat het mogelijk is om na het maken van de opname het punt van scherpte alsnog te kiezen, net zoals bij de bijzondere Lightfield camera waarvan de Lytro misschien wel de bekendste is. Maar in plaats van de benodigde speciale software die dit soort camera’s nodig heeft om de foto te bekijken, kan dit bij de Lumix G9 gewoon in de camera.

Het geheim van deze post-focus is heel simpel; de Lumix G9 maakt een kort filmpje in 6K resolutie waarbij voor elk filmbeeldje een andere focusafstand wordt ingesteld. Dan kan vervolgens het filmbeeldje met de scherpte op de plek die wenselijk is gekozen worden om het JPEG beeld te genereren. Desgewenst kun je meerdere foto’s laten genereren, elk met de scherpte op een ander punt.

Het gebruik van post-focus, om handmatig de scherpte op de perfecte plaats te kunnen leggen. Dit moet in de camera gebeuren en kan niet achteraf in een fotobewerkingsprogramma.

Het selecteren van het punt van scherpte, en het laten genereren van die JPEG foto moet in de camera gebeuren. Dit kan voor zover ik weet (nog) niet achteraf in een programma als Lightroom. Het is ook niet mogelijk om een RAW beeld te laten genereren; alle foto’s die op deze manier gemaakt worden zullen JPEG bestanden zijn.

Het nadien kiezen van het scherpstelpunt is leuk, en in feite is dit ook voor elkaar te krijgen door een reeks losse (RAW) foto’s te maken met de scherpte op verschillende punten in de foto. Dit zou zelfs de voorkeur kunnen hebben, aangezien er dan de beschikking is over het gebruik van andere diafragma’s (en dus scherptediepte). Het beeldmateriaal dat gemaakt wordt voor de post-focus functie kan ook voor focusstacking gebruikt worden. De Lumix G9 kan meerdere beelden samenvoegen tot één enkele foto waarbij de fotograaf kan kiezen hoe groot het scherptebereik (scherptediepte) is. Ook deze foto zal een JPEG bestand zijn en moet ook in de camera samengesteld worden. Achteraf op een computer is (nog) niet mogelijk.

Deze vier beelden laten zien dat de plek van scherpte helemaal naar wens gekozen kan worden. Maar er kan ook van focusstacking gebruik gemaakt worden om alles scherp in de foto te krijgen.

Actie

Met een snelheid van 20 beelden per seconde op hoogste resolutie, in RAW bestandsformaat, schreeuwt de Lumix G9 “actie”. Mocht dit nog niet genoeg zijn, dan is er de mogelijkheid om maar liefst 30 beelden per seconde in 6K resolutie te maken (18mp) of 60 beelden per seconde in 4K resolutie (8mp). Dit zijn in feite filmopnamen waarbij van het gewenste frame een JPEG foto gegenereerd zal worden. Dit betekent wel dat het nodig is om in de camera het gewenste beeld al te selecteren. Je kunt deze beelden niet achteraf op de computer selecteren en bewerken. Over het algemeen is 20 beelden per seconde al verschrikkelijk snel en zal het nagenoeg elke actie kunnen vastleggen.

Met 20 beelden per seconde kan het gewenste actiemoment gekozen worden. Is 20 beelden per seconde te weinig? Dan bestaat de mogelijkheid om om in 4K resolutie tot 60 beelden per seconde te gaan.

Actiefotografie vereist een goede autofocus om een bewegend onderwerp goed scherp te krijgen, en vooral scherp te houden. Het moet dan niet uitmaken of het onderwerp voorlangs rent, of naar de camera toe, of onvoorspelbaar elke kant op. Vooral dat laatste geeft een flinke uitdaging voor de autofocus.

Ik heb de hond laten rennen om te zien hoe de camera presteert in het volgen van dit dier. Het resultaat blijkt wisselend te zijn waarbij de autofocus regelmatig moeite heeft in het bijhouden van de bewegende hond. De autofocus voelt zenuwachtig aan.

De autofocus kan erg zenuwachtig reageren en houdt de scherpte niet altijd op de juiste plek. In deze korte serie waarbij het onderwerp nagenoeg op dezelfde afstand blijft wil de AF nogal eens naar de achtergrond overschakelen (crop uit DG12-60mm @ 27mm | ISO250 | f/3,6 | 1/1600)

Bij deze serie beelden houdt de AF de scherpte perfect vast. Met 20 beelden per seconde kan het gewenste moment gekozen worden. (crop uit DG12-60mm @ 32mm | ISO500 | f/3,8 | 1/1600)

Zoals in de eerste serie te zien is greep de autofocus er relatief vaak naast, terwijl in de tweede serie elke foto scherp is op de plek waar het moest. Gelukkig zijn er met 20 beelden per seconden voldoende beelden om een selectie van (echt) scherpe beelden te kunnen maken. Misschien dat met meer oefening betere resultaten behaald worden. Twee weken is ten slotte erg kort om een camera door en door te leren kennen.

Ik heb nog gelegenheid gekregen om een Torenvalk in vlucht te fotograferen, waarbij er geen enkele achtergrond kon storen, maar dit bleek bijzonder moeilijk. De roofvogel danste in de harde wind waardoor het met 400mm brandpunt (met een beeldhoek die door de cropfactor overeenkomt met 800mm) bijna onmogelijk bleek om de vogel goed te volgen. De vele onscherpe beelden zijn in dit geval dan ook zeker niet te wijden aan de camera.

De chaotische vlucht van deze Torenvalk in de stormachtige wind gaf waarschijnlijk meer uitdaging voor de fotograaf dan voor de autofocus. Zeker met 350mm brandpunt op de 2x cropsensor. In zijn poot draagt de valk zijn prooi (DG100-400mm @ 350mm | ISO2000 | f/5,9 | 1/640 met +2,3EV)

Nachtfotografie

Voor wie nachtfotografie beoefend weet dat het LCD scherm erg veel licht kan geven, wat niet bevorderlijk is voor het nachtzicht. Zeker niet in een echt donkere omgeving. Bij een mirrorless camera komt daar de elektronische zoeker ook nog bij waardoor je nooit zonder een fel elektronisch scherm kunt fotograferen. Juist voor deze situaties heeft de Lumix G9 een nachtfunctie gekregen waarbij het scherm (en zoeker) rood zijn. Dit voorkomt verblinding door fel licht.

Voor gebruik in het donker is er het nachtscherm; volledig rood om het nachtzicht niet te verpesten. Het kan moeilijk zijn om je (test)foto's te beoordelen. Het beeld in het rechterscherm is de volgende foto geworden.

Voor een normale omgeving werkt dit rode scherm uitstekend. Er is dan voldoende detail in te zien om te weten wat er op de foto gezet wordt. In sommige omstandigheden helpt het rode scherm echter niet. Het geeft onvoldoende contrast en detail te zien om te zien of een gemaakte foto goed is. Terug schakelen naar een normaal scherm is dan niet te voorkomen. Toch is het rode scherm een functie waarvan ik zou willen dat andere fabrikanten dit ook hadden ingebouwd, zeker voor de mirrorless camera’s omdat je daarbij volledig afhankelijk bent van een (fel) elektronisch scherm en zoeker.

Een nacht scène; de Maan in de sterrenhemel met het sterrenbeeld Orion, aan de rand van de stad gefotografeerd. (DG 8-18mm @ 8mm | ISO800 | f/2,8 | 8 sec)

Ik had de camera ook tijdens de jaarwisseling ter beschikking. Dit gaf natuurlijk gelegenheid om foto’s van het vuurwerk te maken. Het leek me een goed moment om gebruik te maken van de interval functie die te vinden is op de instelschijf. Hierbij liep ik echter tegen het probleem op dat de foto’s niet individueel te gebruiken zijn. Het is mogelijk om van een serie foto’s die met de timelapse functie zijn gemaakt direct een filmpje te maken, of je kunt foto’s via wifi versturen, maar het lukte me niet om dit als de losse foto’s in Lightroom te importeren. Uiteindelijk heb ik handmatig foto’s gemaakt in plaats van de time-lapse functie. Het lijkt erop dat Panasonic hiermee nog iets teveel “filmcamera” in gedachte heeft en te weinig fotocamera.

Het vuurwerk van de jaarwisseling. Een samenvoeging van twee afzonderlijke foto's (DG 12-60mm @ 40mm | ISO400 | f/8 | 4 sec)

Ruis en ISO prestaties

Het is algemeen bekend dat een kleine sensor sneller last heeft van ruis. Simpel gezegd komt dit omdat de pixels kleiner zijn en dichter op elkaar zitten dan bij een grotere sensor. Praktisch gezien betekent dit dat een camera met een kleinere sensor vaak niet zo hoog in ISO waarde kan. De micro Four Third sensor van de Panasonic Lumix G9 is de helft kleiner dan een fullframe sensor en dit is inderdaad merkbaar als het op ruis aankomt. Dit is duidelijk te zien in de serie foto’s die ik met verschillende ISO waarden heb gemaakt.

De ruis bij verschillende ISO waarden. De foto's zijn onbewerkte RAW beelden, zonder enige ruisreductie.

Vanaf ISO1600 wordt de ruis in een foto duidelijk merkbaar. Hoe storend ruis ervaren wordt is echter heel persoonlijk. Zo vind ik zelf de ruis bij ISO6400 nog nèt bruikbaar, zeker als er ruisreductie wordt toegepast, maar dat hoeft niet voor iedereen te gelden. De ruis heeft in ieder geval wel een mooi korrelachtig effect, wat redelijk overeenkomt met de analoge film.

De ruisprestaties bij een goed belichte opname is één ding. Het wordt anders wanneer er een onderbelichte foto moet worden gecorrigeerd, of donkere delen in een foto. Het “oplichten” kan dan een vervelende toename aan ruis betekenen. Tot hoe ver de Lumix G9 daarin kan gaan laat de volgende serie beelden zien, waarbij een opname met ISO400 bewust steeds verder is onderbelicht, om het vervolgens in de nabewerking te corrigeren.

Onderbelichting corrigeren zal extra ruis tot gevolg hebben, zoals in dit voorbeeld te zien is. Een goede belichting zal altijd de voorkeur genieten, zeker bij de Lumix G9

Dit geeft een aardig idee tot hoever onderbelichting, of beter gezegd; donkere delen in een foto, gecorrigeerd kan worden zonder dat de ruis storend wordt, iets wat bijvoorbeeld bij natuurfotografie vaak gedaan wordt. Ook hierin zal het heel persoonlijk zijn tot hoever je hierin wilt gaan, tot hoever je de ruis acceptabel vindt. Ik zie dit soort bewerkingen bij voorkeur als noodgevallen, en zal indien mogelijk liever met grijsverloopfilters of belichtingstrapjes werken, wat natuurlijk met de Lumix G9 ook mogelijk is.

Ondanks de speelruimte die correctie geeft, blijft een goede belichting toch altijd heel erg belangrijk. De ruis die door het corrigeren van onbedoelde onderbelichting ontstaat kan in sommige gevallen gewoon heel storend worden zoals de foto van de reiger laat zien. Gelukkig komt daar het voordeel van de elektronische zoeker van een mirrorless camera om de hoek kijken; je ziet direct wat belichtingscorrectie voor effect heeft waardoor je in dit soort gevallen de camera direct op de goede waarde kunt instellen. Dit is en blijft een van de grote voordelen, wat bij de Lumix G9 nog extra geldt vanwege de mooie grote, en heldere zoeker.

Onderbelichting corrigeren zal extra ruis tot gevolg hebben, zoals in dit voorbeeld te zien is. Een goede belichting zal altijd de voorkeur genieten, zeker bij de Lumix G9

Conclusie

Ik vind het moeilijk om na slechts twee weken een goed onderbouwde conclusie te trekken. De camera heeft me in ieder geval heel erg positief verrast. Het formaat, grootte , gewicht en gebruiksgemak is heel erg prettig. De bediening is goed doordacht en samen met het kantelbare scherm, dat een heel bruikbare touchscreen functionaliteit heeft, bezit de camera in feite veel van wat je zou kunnen wensen.

Een groot pluspunt zijn de mooie extra functionaliteiten die de Lumix G9 biedt. Denk daarbij aan de hoge resolutiefunctie die – en dat is heel goed – bovendien in RAW bestandformaat een 80,5 mp beeld genereerd. Maar ook de post-focus/focusstacking functie is heel erg prettig, prachtig en nodigt uit om daarmee aan de slag te gaan.

Het is jammer dat de laatstgenoemde functie alleen beelden in JPEG maakt, hoewel dat misschien logische genoemd mag worden vanwege de manier hoe dit tot stand komt. Ook de 30 en 60 beelden per seconde in de 4K en 6K stand betekent alleen JPEG foto’s. Wat ik echter veel minder prettig vind is de timelapse functie die geen normale RAW beelden produceert, maar alleen materiaal voor een echte timelapse film. Dit alles laat zien dat de Lumix G9 toch nog teveel in het hoekje van de filmcamera rondwaard, in plaats van een echte dedicated fotocamera.

Of dit als probleem ervaren wordt zal afhangen van de gebruiker, Een startrail mogelijkheid zit er op deze manier bijvoorbeeld niet in, en het continu fotograferen met een lange sluitertijd voor het vuurwerk tijdens de jaarwisseling betekende uiteindelijk toch elke keer de ontspanknop zelf indrukken. Wil je dit toch doen met de Lumix G9, dan zal een draadontspanner noodzakelijk zijn.

Een landschap waarbij maximaal gebruik is gemaakt van het dynamisch bereik van de camera. Pas op voor ruis in de opgelichte donkere delen. (DG 12-60mm @ 12mm | ISO200 | f/8 | 1/100 met +0,7EV)

De Galgenberg op de Strabrechtse Heide (DG 12-60mm @ 18mm | ISO320 | f/9 | 1/60 met -0,7EV)

Voor landschappen is de Lumix G9 prima te gebruiken. Zeker voor de landschapsfotograaf die graag alles scherp wil hebben, van voor tot achter, geeft de kleine sensor een voordeel; de scherptediepte is “van nature” al groter dan met vergelijkbare brandpunt (lees: beeldhoek) op een fullframe camera. Echter, wie graag gebruik maakt van een heel groot dynamisch bereik zal met de Lumix G9 snel tegen grenzen aan lopen, wat deels aan de kleine sensor te wijten is. Het gebruik van bracketing biedt daarin uitkomst, of het gebruik van grijsverloopfilters. Met andere woorden, er zijn uitstekende alternatieven die in principe zelfs beter zijn dan het blind varen op het dynamisch bereik van een camera.

Met 20 beelden per seconde is de camera zeer zeker geschikt voor actiefotografie of wildfotografie. Ik vind de autofocus niet zo goed als enkele concurrenten, maar het is zeer zeker niet slecht. Door het groot aantal beelden dat per seconde gemaakt worden, blijven er meer dan voldoende scherpe opnamen over om uit te kunnen kiezen. Bedenk dat in 5 seconden al 100 foto’s zijn gemaakt, en in de 6K resolutie zijn er in 5 seconden maar liefst 300 beelden waaruit je kunt kiezen (in de camera, niet achteraf op de computer).

Een bevroren actiemoment maakt van een springende hond een dansende hond ( DG 12-60mm @27mm | ISO320 | f/3,6 | 1/1600)

De snelheid kan ook goed van pas komen bij het fotograferen van wild en vogels. Veel gelegenheid heb ik hier niet voor gehad, maar tijdens de paar momenten bleek de cropfactor in combinatie met het 100-400mm objectief een perfecte combinatie. Dat is weer een groot voordeel van de kleine sensor. Let wel op het gebruik bij hoge ISO waarden. Vanaf ISO1600 wordt de ruis goed zichtbaar. Een goede belichting is dan bijzonder belangrijk.

Een staartmeesje; kleine bewegelijke vogeltjes die geen moment stil zitten en niet makkelijk te fotograferen zijn. De vele takken maken het niet makkelijk voor de autofocus (DG 100-400mm @ 400mm | ISO500 | f/6,3 | 1/60sec)

Alles bij elkaar opgeteld heb ik de Panasonic Lumix G9 ervaren als een erg prettige camera met veel mooie opties. Er zijn wat nadelen aan de camera, maar die hoeven niet op te wegen tegen de vele voordelen.